Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

O`zbekiston davlatchiligi tarixi

Ushbu darslikda XVI-XX asr boshlaridagi Markaziy Osiyo davlatlarining boshqaruv tarixi, xususan, markaziy, mahalliy, harbiy va diniy hokimiyatiga bog`liq bo'lgan masalalar yoritilgan

Ҳозирги замон халқаро оммавий ҳуқуқи

Дарсликда ҳозирги кунда кечаётган халқаро воқелик, янги халқаро тартиботни ўрнатилиши ва унинг халқаро ҳуқуққа кўрсатаётган таъсири ҳамда ҳозирги замон халқаро оммавий ҳуқуқининг асосий соҳа ва институтлари батафсил ёритиб берилган.

Xalqaro huquq

Darslikda xalqaro huquqning asosiy tushunchalari, normalari, prinsiplari, manbalari, subyektlari, xalqaro huquqda aholi va hudud masalalari shuningdek hozirgi zamon xalqaro ommaviy huquqining asosiy sohalari, ya’ni xalqaro shartnomalar huquqi, xalqaro jinoyat huquqi, xalqaro havo huquqi, xalqaro xavfsizlik huquqi keng yoritib berilgan

СУҒОРИЛАДИГАН ЕРЛАРНИНГ МЕЛИОРАТИВ МОНИТОРИНГИ ВА КАДАСТРИ

Мазкур дасрлик олий ўќув юртларида 5650600-СуҒориладиган ерларда мелиоратив тизим» ва 5650200 – «Сув хўжалиги ва мелиорация» бакалавр таълим йўналишлари, 5А650204 – «Мелиорация ва суҒорма дехќончилик» ва 5А650208– «Гидромелиоратив тизимларидан фойдаланиш» магистратура мутахассисликлари талабалари учун шунингдек аспирантлар, докторантлар ва ќишлоќ ва сув хўжалиги мутахасислари учун мўлжалланган.

Гидромелиоратив тизимларидан фойдаланиш

Дарслик Гидромелиоратив тизимларидан фойдаланиш фанининг намунавий ва ўқув режалари асосида бажарилган. Китобнинг асосий мазмуни Гидромелиоратив тизимларидан фойдаланишни такомиллаштириш, сувдан фойдаланиш режаларини тузиш ва ишлаб чиқаришга тадбиқ қилиш, суғориш тизимларини яхши техникавий ишчи холатда сақлаш, ишлатиш ва гидромелиоратив тизимларини реконструкциялаш масалалари Ўзбекистон Республикасининг хар турли хўжалик шароитларида суғориш тизимларида илмий амалий асосланган тавсиялар бўйича оқилона фойдаланиш услублари келтирилган.

TIL BILIMI TIYKARLARI

Ko’p ji’llardan berli universitet ha’m pedinstitutti’n’ filologiyali’q fakultetlerinde tiykarg’i’ teoriyali’q pa’nler retinde birinshi kursi’nda ―Til bilimine kirispe‖, pitkeriwshi kursi’nda ―Uluwma til bilimi‖ pa’nleri wo’tiletug’i’n yedi. Al ha’zirgi ha’rekettegi bakalavr bag’dari’ni’n’ woqi’w jobasi’nda bul yeki pa’nni’n’ til biliminin’ teoriyali’q ta’repi yekenligi yesapqa ali’ni’p, ―Til bilimi teoriyasi’‖ degen bir atama menen atali’p, birinshi ha’m to’rtinshi kurslarda 60-70 saatlar atirapi’nda woqi’ti’w mo’lsherlengen. Bunnan buri’n ―Til bilimine kirispe‖ (E.Berdimuratov, A.Da’wletov. Universitettin’ filologiya fakultetine arnalg’an woqi’w qollanba. No’kis, 1988), ―Til bilimi tiykarlari’‖ (A.Da’wletov. Joqari’ oqi’w wori’nlari’ni’n’ filologiya fakultetine arnalg’an woqi’w qollanba. No’kis, 2007) kitaplari’ qaraqalpaq tilinde kirill ha’m lati’n a’lipbelerinde baspadan shi’qqan yedi. A’sirese, son’g’i’ 2007-ji’li’ shi’qqan kitap mazmuni’ ha’m quri’li’si’ boyi’nsha sabaqli’qti’n’ talaplari’na juwap bererliktey da’rejede tayarlang’an yedi. Usi’ da’wirge shekem bul kitap universitet ha’m pedinstitut talabalari’na sabaqli’q xi’zmetin atqari’p kelmekte. Joqari’ kurslarda talabalardi’n’ lingvistikali’q pa’nlerdi teren’irek ha’m an’sati’raq wo’zlestirip ali’wi’ ushi’n da’slepki kursta til biliminin’ tarawlari’, tiykarg’i’ ha’m basli’ tu’sinikleri menen atamalari’ haqqi’nda mag’luwmatlar berliwi kerek. Bunday mag’luwmat beretug’i’n birden bir pa’n ―Til bilimi tiykarlari’‖ boli’p sanaladi’. Sebebi bunda lingvistikani’n’ ha’mme tarawlari’ boyi’nsha, wondag’i’ yen’ basli’ ha’m tiykarg’i’tu’sinikleri menen atamalari’ haqqi’nda qi’sqasha duji’ri’mli’ mag’luwmatlar beriledi.

Ekologiya, biosfera va tabiatnii muhofaza qilish

Ushbu darslikning birinchi qismi tabiatning ekologik holatini bayon qilish «kirish»dan boshlanib, ekologiyaning nazariy asoslari: fan tashunchasi, tarixi, ilmiy uslublari, vazifalari, tarmoqlari, tirik organizmlarning o'sish, rivojlanish va tarqalishida ularning ekologik omillar o'rtasidagi munosabatlari, qonunlari yoritilgan. Shu qonunlar asosida populyatsiya, biotsenoz va ekosistemalar har tomonlama tasnif etilishi orqali biosfera, uning tuzilishi, unda moddalar va energiya almashinishi, biosfera genofondini saqlash chora-tadbirlari keltiriladi va inson hayot ini yoritish bilan tugallanadi. «Ekologiya, biosfera va tabiatni muhofaza qilish» darsligi keng yo'nalishda ta’lim olayotgan talabalarga, pedagoglarga mo'ljallangan bo'lib, undan turli muta- xassislar, tabiatning ekologik holati va uning muhofazasi bilan shug'ullanadigan tabiat jonkuyarlari ham foydalanishlari mumkin. Darslik atrof-muhitni muhofaza qilish muammolariga bag'ishlangan bo'lib, unda shu yo'nalishning maqsadi, tarixi, vazifalari ochiladi va tabiatning asosiy tarkibiy qismlari: tabiiy zaxiralarning xillari, biosferaning ifloslanish manbalari, atmosfera, radiatsion ifloslanish, gidrosfera, Orolning ekologik holati, litosfera (yer boyliklari), tabiiy xom ashyolar va energiya manbalari, biologik zaxiralar, ularning xillari, ahamiyati, muhofaza qilish chora-tadbirlari va tabiiy boyliklardan samarali foydalanish, iqtisodiy baholash, boshqarishning ekologik huquqiy asoslari har tomonlama bayon etilgan.

Ekologik monitoring

Ushbu kitobda birinchi marta bakalavrlar uchun tabiiy muhit undagi turli obyektlarda olib boriladigan ekomonitoring izlanishlarni o'tkazishning asosiy yo'nalishlari bayon qilingan. Ekomonitoring kuzatishlarni olib borishning maktab ekologik ta'lim tizimidagi usullari va uslublari, ekomonitoringni tashkil qilish, uning maqsadi, vazifasi va uni oʻtkazadigan joyni tanlash, qachon, qaerda, qanday tarzda olib borish, tizimli ravishda bayon qilingan.

Audit

Ushbu darslik «Buxgalteriya hisobi va audit» yo‘nalishi talabalari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, unda «Audit» fanining nazariy asoslari bayon qilingan. Ushbu darslikda auditorlik faoliyatining tashkiliy ya huquqiy asoslari, audit standartlari, auditorlik faoliyatini rejalashtirish, auditorlik dalillar va boshqa shu kabi mavzular yoritib berilgan.

Оқова сувларни тозалаш технологияси

Дарслик оқова сувларни тозалаш усуллари,шу билан бирга тозалаш иншоотларида тутилган чиқиндиларни зарарсизлантириш, зарарли моддалардан тозаланган сувларни сув ҳавзаларига чиқазиш йўллари келтирилган. Оқова сувларини тозалашнинг механик, физик-кимёвий ва биологик тозалаш иншоотлари ва қурилмаларининг ишлаш жараёнлари хамда уларнинг ҳисоблаш усуллари келтирилган.

NOANA’NAVIY VA QAYTA TIKLANUVCHI ENERGIYA MANBALARI

Inson ta’siri natijasida dunyo o‘zgarmoqda. Insoniyatning organik energetik resurslarni o‘ylamasdan energetikada, transportda, katta zavod va fabrikalarda qo‘llashi, atom energetikasi hamda katta shaharlar chiqindilarini dunyo okeaniga tashlanishi natijasida atrof-muhit o‘zgarmoqda. Er yuzida iqlimning o‘zgarishi kuzatilmoqda, mangu muzliklar erimoqda, shaharlar suv ostida qolmoqda, o‘rmonlar yonmoqda. Er yuzining juda ko‘p mamlakatlarida insonlarni ichimlik suvining etishmasligi, qurg‘oqchilik va ocharchilik qiynamoqda, yangi-yangi kasalliklar paydo bo‘lmoqda. YUqorida keltirilgan salbiy o‘zgarishlarning barchasi, millionlab yillar tabiat tomonidan o‘rnatilgan tabiiy muvozanatni insoniyat tomonidan o‘ylamasdan buzulishi natijasida yuz bermoqda. SHuning uchun ham ulug‘ ingliz faylasufi Frensis Bekon «Tabiat faqatgina unga bo‘ysunish bilan engiladi» degan edi

NEFT VA GAZ MAHSULOTLARINING FIZIK-KIMYOVTY TAHLILI

Fizik va fizik-kiniyoviy talilil LisLillarini o'rganish hozirgi kiinda ko‘pcliilik texnika oliy o‘qiiv yiirtlarining, ayiiiqsa, neft va gazni qayta ishlash yo‘iialishi bo‘yiclia tahsi! olayotgan injencr-texnoiog tayyoriaydigan ixtisosliklarning o'qiiv dastitrlaridan imistahkam o ‘rin oigan. Tahliining fizik va fizik-kimyoviy usullari bir-birini toMdiradi. Neff va gaz mahsulotlaridan olingan nuirakkab organik moddalarning tuzilisbini aniqiashda kimyoviy iisuliar bilan bir qaiorda, tahliining fizik-kimyoviy iisLillaridan keng foydalanilnioqda. Fizikkimyoviy usullar kimyoviy iisullarga qaraganda bir qancha afzalliklarga ega;

NAZARIY МЕХА NIKA fanidan qisqa masalalar to‘plami

Kitobda nazariy m exanikaning barcha qismlariga oid bo‘lgan, jami b o 'lib 1757 ta, shu jum ladan, statika qism ida449 ta, kinematika qismida 434 ta va dinamikada 874 ta m asalalar mavjud. Ushbu kitob o 'zin in g tuzilishi va mazmuniga ko'ra, (alabalarni o ‘z bilim larini mustaqil ravishda mustahkamlashlarida, test sinovlarini operativ ravishda olib borishda, am aliy mashg'ulotlar jarayonida qisqa vaqt ichida reyting nazoratlarini o ‘tkazishda asosiy vosita bo'lib xizm at qilishga qaratilgan. Barcha m asalalam ing javoblari asl nusxadagi bitta natija shaklida keltirilgan. Bunga sabab, O liy o'quv yurtlarida joriy etilgan reyting baholashga juda qo‘l keladi

NAZARIY МЕХА NIKA fanidan qisqa masalalar to‘plami

Kitobda nazariy m exanikaning barcha qismlariga oid bo‘lgan, jami b o 'lib 1757 ta, shu jum ladan, statika qism ida449 ta, kinematika qismida 434 ta va dinamikada 874 ta m asalalar mavjud. Ushbu kitob o 'zin in g tuzilishi va mazmuniga ko'ra, (alabalarni o ‘z bilim larini mustaqil ravishda mustahkamlashlarida, test sinovlarini operativ ravishda olib borishda, am aliy mashg'ulotlar jarayonida qisqa vaqt ichida reyting nazoratlarini o ‘tkazishda asosiy vosita bo'lib xizm at qilishga qaratilgan. Barcha m asalalam ing javoblari asl nusxadagi bitta natija shaklida keltirilgan. Bunga sabab, O liy o'quv yurtlarida joriy etilgan reyting baholashga juda qo‘l keladi

NAZARIY MEXANIKA

Ushbu darslik Oliy oʻquv yurtlarining mashinasozlik, transport, qishloq va suv xoʻjaligini mexanizatsiyalish, qurilish va kasbiy ta’lim yo’nalishlari boʻyicha bilim oluvchi bakalavriyat talabalari uchun moʻljallangan. Darslikda nazariy ma’lumotlar bakalavriyatura talablaridan kelib chiqqan holda bayon qilingan boʻlib, fanning asosiy tushunchalari, qisqach, sodda va tushinarli qilib keltirilgan. Fanning statika, kinematika, dinamika va analitik mexanika elementlari ortiqcha tushuntirishlarsiz kreativ holda berilgan. Darslikning oxirgi qismida, mexanika masalalarining matematik modelini tuzish va MAPLE dasturi yordamida masalani kompyuter yordamida yechish usullari ko’rsatilgan.

Н а з а р и й м е х а н и к а а с о с л а р и

Дарсликда статика, кинематика, нуқта ва система динамикаси, қаттиқ жисм линамнкаси, аналитик механика элементлари ва кичик тебранишлар наэарияси баён этилган. Китобда механиканинг асосий тушунчалари ва қонунлари билан бирга инженерлик ихтисослигида учрайдиган бошқа масалалар ҳам ёритилган. Ясен ф-рмаларни ҳисоблаш, ўзгарувчан массали жисмлар механикаси, Эйлернинг динамик тенгламалари, Гамилыон—Остроградский принципи, динамиканинг каноник генгла.малари, устувор мувозанат ва устувор ҳаракат назариясининг асосий элементлари, механик снстеманинг кичик тебранишлари ана шулар жумласидандир. Дарсликда 130 дан ортиқ типик масалалар батафеил ечиб кўрсатилган. Мазкур китоб олий техника ўқув юртларининг студентларн учун мулжалланган, \пдан универемтетларнинг ам